Mienie Zabużańskie
Mienie zabużańskie – nazwa określająca majątki pozostawione przez Polaków wysiedlonych z terenów należących przed II wojną światową do Polski – tzw. Kresów Wschodnich bądź ziem zabużańskich. Wysiedlenie dokonywane było na mocy układów zawartych pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a rządami Socjalistycznych Republik Radzieckich (Litewskiej, Białoruskiej, Ukraińskiej) z 1944 r. oraz na mocy umowy z 1945 r. między Tymczasowym Rządem Jedności Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, które równocześnie przewidywały zwrot wartości mienia pozostawionego „za Bugiem” przez rząd polski. Układy te nigdy nie stanowiły elementu składowego porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (co wynika z treści uzasadnienia Wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 grudnia 2002 r. Sygn. Akt K 33/02).
Podstawą prawną do ustalenia odszkodowań za mienie zabużańskie jest uchwalona w dniu 8 lipca 2005 roku ustawa o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.05.169.1418 z późniejszymi zmianami), na mocy której wysokość otrzymywanego odszkodowania ustalono na 20% ich wartości, natomiast nie ustalono ich górnego kwotowego limitu.
Prawo do rekompensaty
Prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza wojewoda:
- właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy będącego właścicielem nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej;
- właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania osoby będącej właścicielem nieruchomości pozo-stawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli o zaliczenie ubiegają się spadkobiercy tej osoby;
- właściwy ze względu na miejsce zamieszkania jednego z wnioskodawców wskazanego przez pozostałych, jeżeli współwłaściciele nieruchomości mieszkają lub mieszkali w różnych województwach;
- wojewoda właściwy ze względu na miejsce złożenia wniosku, jeżeli nie można określić właściwości zgodnie z pkt 1–3.
Na podstawie wniosku o wydanie postanowienia potwierdzającego prawo do rekompensaty dokonywana jest ocena spełnienia wymogów ustawy. W przypadku pozytywnej oceny, która następuje w drodze postanowienia, wnioskodawcę wzywa się do:
- przedłożenia operatu szacunkowego określającego wartość pozostawionej nieruchomości
- wyboru formy rekompensaty
- przedłożenia operatu szacunkowego określającego wartość nabytego prawa – dotyczy osób, które częściowo zrealizowały prawo do rekompensaty.
Po dołączeniu wymaganych dokumentów wydawana jest decyzja potwierdzająca prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej i jej wysokość.
Wypłaty rekompensat dokonuje Bank Gospodarstwa Krajowego ze środków Funduszu Rekompensacyjnego, którego dysponentem jest Minister Skarbu Państwa, przy czym osoby uprawnione zostaną poinformowane o terminie wypłaty przez Bank.
Operat szacunkowy
Jeśli otrzymali już Państwo postanowienie wojewody potwierdzające uznanie prawa do rekompensaty, to zawiera ono także wezwanie do wskazania formy realizacji tego prawa oraz do dołączenia do wniosku operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego.
Podstawą opracowania operatu szacunkowego są następujące dokumenty:
- Postanowienie wojewody o uznaniu prawa do rekompensaty
- Załączniki dołączone do wniosku o rekompensatę (np. urzędowy opis mienia; orzeczenie wydane przez były Państwowy Urząd Repatriacyjny; dokumenty urzędowe, w tym sądowe, a także dokumenty pozyskane z archiwów państwowych Republiki Białorusi, Republiki Litewskiej, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy).
